Sinds de oorlog tussen Israël en Hamas worden sociale media, vaak opzettelijk, overspoeld door nepberichten, nepfoto’s en nepvideo’s, die voor verwarring, onenigheid en risico’s zorgen in een toch al chaotische situatie.

Verschillende sites checken dit:
– De New York Times ontmaskerde bijvoorbeeld ‘hergebruikte’ oude video’s uit Zuid Korea en Syrië.
– Axios signaleerde veel diplomatieke reacties op de oorlog, die de politieke verdeeldheid versterken. Dit zijn vaak eerdere commentaren van wereldleiders die uit hun context zijn gehaald of voorzien van misleidende ondertitels.
– Hetzelfde Axios toonde ook aan dat zelfs clips uit computerspelletjes, zoals Arma 3, worden gebruikt om desinformatie over de oorlog te verspreiden.
– Skynews liet zogenaamd scènes uit het conflict zien, die vele miljoenen malen op sites als X en TikTok werden gedeeld, maar die onder andere uit oud materiaal of vuurwerkshows elders in de wereld bleken te bestaan.

De vrouw van de Oekraïense president Zelensky begeleide haar man eind september naar de VS en Canada. Ze zou  in New York voor meer dan een miljoen dollar inkopen hebben gedaan bij het luxe juwelenmerk Cartier. Het onbewezen verhaal over Zelenska vond gretig aftrek bij Russische media en riep veel verontwaardiging op.

Het verhaal klopt niet, omdat de presidentsvrouw op de vernoemde factuurdatum helemaal niet in New York was, maar bij een speech van haar echtgenoot in het Canadese parlement. Dit verhaal past in een trend waarbij pro-Russische bronnen proberen de Oekraïense presidentsvrouw in diskrediet te brengen. Meer van zulke verhalen werden al eerder ontkracht.

Verschillende Vlaamse en Brusselse politici deelden op een video van een ‘pro-Palestijnse betoging’ en voorzagen die van commentaar. Ze beweerden dat de beelden gemaakt waren in de Brusselse wijk De Marollen op de avond van de aanslag op 16 oktober jl.. Sommigen vroegen zich af of de betogers de aanslag aan het ‘vieren’ waren, maar dat klopt niet.

De video, waarin onder andere een kind met een revolver zwaait, dateert van twee dagen voor die aanslag en maakt deel uit van een videoclip van de Brusselse rapper 7.62. De beelden blijken geënsceneerd te zijn en tonen dus geen ‘echte’ pro-Palestijnse betoging. De makers van de clip gaven ook aan dat de wapens die in de video te zien zijn nep zijn, al kan die bewering niet gestaafd worden.

Online wordt het bericht gedeeld dat de Britse tv-kok Jamie Oliver een rechtszaak zou hebben aangespannen tegen fastfoodketen McDonald’s. Oliver zou McDonald’s willen dwingen om te stoppen met het behandelen van hun vlees met ammoniumhydroxide, dat bacteriën doodt. Deze stof is in de VS toegelaten, maar in de EU verboden.

Het blijkt te gaan om oude berichten, die recent opnieuw werden gedeeld. Al in 2013 kwam McDonald’s met het statement dat ze sinds 2011 geen ammoniumhydroxide meer gebruiken en Oliver heeft nooit een rechtszaak aangespannen tegen McDonald’s. Een van de Amerikaanse vleesleveranciers van McDonald’s, Beef Products Inc., heeft na de ophef over ammoniumhydroxide vestigingen moeten sluiten en werknemers moeten ontslaan. Het bedrijf heeft daarop de TV-zender ABC aangeklaagd. De rechtszaak werd in 2017 afgesloten met een schikking.

Dat de maanlanding nooit heeft plaatsgevonden, is een klassieke complottheorie. Op 24 september jl. verscheen er in dat kader in verschillende Nederlandstalige Telegramgroepen een compilatievideo afkomstig uit het archief van Stanley Kubrick, dat na zijn dood werd vrijgegeven, die de enscenering van de maanlanding zou voorstellen. In een begeleidende brief schreef Kubrick: “In samenwerking met de Amerikaanse regering en NASA hebben we de maanlanding nagebootst. Alle maanlandingen waren nep en ik heb ze allemaal gefilmd.”

Een eenvoudige zoektocht met behulp van enkele screenshots verwijst naar de film First Man uit 2018, geregisseerd door Damien Chazelle. Beelden uit het tweede deel van de bewuste video tonen vallende astronauten tijdens een maanwandeling van de Apollo 16 in 1972. De video is dus misleidend en wordt daarom beoordeeld als onwaar.