Binnenkort komt water niet meer vanzelfsprekend uit de kraan. Althans, als we een nieuwsbericht over het rantsoeneren van water door het World Economic Forum. In samenwerking met de Verenigde Naties zouden ze de toegang tot water in huizen willen rantsoeneren om de klimaatverandering te bestrijden, want ‘water is geen mensenrecht’. De website die dit nieuws deelt is echter al meerdere keren betrapt op het verspreiden van nepnieuws, en dat is ook hier het geval.

De berichten op social media zijn gebaseerd op het nieuws van de website Frontnieuws. Die website staat bekend vanwege het verspreiden van desinformatie en maakte al vaker het onderwerp uit van factchecks over het WEF. Er zijn geen plannen over het rantsoeneren van drinkwater te vinden in plannen van het WEF of de VN en het nieuws is daarmee volledig uit de duim gezogen.

Er wordt op het internet steeds vaker geclaimd dat elektrische auto’s in brand vliegen. Een elektrische auto zou volgens een video  geëxplodeerd zijn en een onblusbare brand op de weg veroorzaakt hebben. Dit is niet waar. Het zijn oude beelden uit 2013 van een botsing tussen een vrachtauto en een bus in Moskou. In de vrachtwagen lagen maar liefst 119 gasflessen die de ontploffing veroorzaakt hebben.

Het ongeluk gebeurde op een snelweg rond Moskou in 2013. De vrachtwagen was van het merk Isuzu. Dit merk had in 2013 geen elektrische vrachtwagens, dus het gaat om een vrachtwagen met een verbrandingsmotor. Een elektrische motor kan dus nooit de aanleiding zijn geweest van dit incident,

Op het internet circuleert een afbeelding van Julian Assange. Het zou gaan om een recent beeld van de klokkenluider, gemaakt in de Londense gevangenis waar Assange al vier jaar opgesloten zit. Deze foto is vervalst. Het gaat om een beeld gegenereerd door kunstmatige intelligentie.

Op de foto lijkt Assange een piercing in zijn rechterneusvleugel te dragen. Dit komt omdat AI vaak moeite heeft met het realistisch weergeven van neus, vingers en tanden. Ook bevat de foto een watermerk met de tekst ‘Property of E’, wat suggereert dat de foto gegenereerd is, en dus niet echt bestaat.

Een schilderij van Jan van Eyck zou worden verwijderd uit een museum in Londen. De reden: de man op het portret uit 1434 zou teveel op Poetin lijken. Er worden geruchten verspreid op het internet dat de National Gallery het werk weg zou halen om eventuele problemen te voorkomen, Dit klopt niet.

Het gaat om het ‘Arnolfini portret’ van de 15e-eeuwse Vlaamse schilder Jan van Eyck, maar een woordvoerder van de Engelse kunstgalerij ontkent dat het portret ooit verwijderd is en bevestigd dat er ook in de toekomst geen plannen zijn om het kunstwerk te verwijderen uit de gallerij. De geruchten zijn dus niet op waarheid gebaseerd.

Op sociale media circuleert al enige tijd een wereldkaart, waar landen in het blauw vanaf 2035 de verkoop van diesel- en benzineauto’s willen verbieden. Vanaf 2035 mogen de desbetreffende landen daar alleen nog elektrische auto’s verkopen. Volgens de wereldkaart zijn de EU en de staat Californië de enige plekken op de wereld waar dit zou gebeuren.

Uit een factcheck van DPA blijkt dit echter een misleidende kaart te zijn. Na heronderhandelingen mogen in de EU nieuwe auto’s met de klassieke verbrandingsmotor gewoon nog verkocht worden na 2035: op voorwaarde dat deze rijdt op e-fuels. Ook mist de kaart een aantal landen zoals onder andere Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk, Israël, Chili en IJsland. Zo wil Noorwegen bijvoorbeeld in 2025 alle nieuwe auto’s al CO2-vrij hebben.

Tot nu acteert Sri Lanka nog het strengst tegen de verbrandingsmotoren. Daar willen ze per 2040 alle auto’s met verbrandingsmotoren compleet van de straat verbannen.

Er gaat momenteel een video van een drinkwaterautomaat in Nigeria rond op Facebook. De beelden worden verspreid door Nederlandse sociale mediagebruikers die claimen dat  dit de volgende stap is in staatscontrole. “digitale controle en boekhouding van waardevolle hulpbronnen”. Water zou je alleen nog met je identiteitskaart kunnen afnemen. Dit is niet waar.

Op de beelden zien we enkele vrouwen voor een automaat in een muur, waar twee kranen uit steken. Een van hen drukt op een knop, houdt een pasje voor en het water begint te stromen. De vrouwen juichen.

De video is opgenomen in Malawi, niet Nigeria, en toont een waterautomaat van het eMadzi project. Op de website van het project is het origineel van de video die verspreid wordt met valse bijschriften te vinden. Bij de automaat kunnen bewoners de hele dag door water kopen met een prepaid kaart. Van digitale controle in Nigeria middels je ID-kaart is hier dus absoluut geen sprake.

Een TikTok-gebruiker beweert dat de Jumbo haar klanten voor de gek houdt door een doorzichtige plastic hoes over de weegschaal voor groente en fruit te trekken. De weegschaal zou hierdoor meer gewicht tonen, waardoor de klanten meer betalen. Dit is niet waar. Enkele sceptische TikTok- en Facebookgebruikers gingen zelf op onderzoek uit en kwamen al gauw tot de ontdekking dat er helemaal niet wordt gesjoemeld met het gewicht van de producten.

Plastic hoezen op de weegschalen in Jumbo-winkels zijn er niet om klanten op te lichten. Het gewicht is meegerekend bij het op nul zetten van de weegschalen. Ze zijn een hygiënische maatregel en beschermen ook de weegschalen.

Hoewel het klopt dat de weegschaal zonder de plastic hoes minder gewicht aangeeft, is het gewicht wat dan wordt aangegeven niet het feitelijke gewicht van het gewogen object. De bijhorende prijs is zonder hoes dan ook te laag.

Op social media gaat een bericht rond over een Friese boer die zijn familiebedrijf na 90 jaar moest opdoeken van de gemeente. Eva Vlaardingerbroek pikte dit nieuws op en verspreidde het op internationaal niveau. Haar tweet is op dit moment 6,2 miljoen keer bekeken. De verspreider van de tweet, Peter Slagter, blijkt echter geen boer te zijn en in Middelburg te wonen.

Slagter geeft op Twitter toe dat hij het bericht gekopieerd heeft uit een Telegram-gesprek, Maar ook het originele bericht op Facebook van de Friese boer Hans van Wijk blijkt niet te kloppen. Van Wijk claimt dat hij noodgedwongen de handdoek in de ring heeft gegooid. De man heeft zich echter vrijwillig bij de gemeente gemeld om een uitkoopregeling te treffen. Van dwang is dus absoluut geen sprake.

Volgens een Nederlandse Facebook-gebruiker is een foto van winkelkarren met een computerscherm het bewijs dat de Aldi gebruik maakt van slimme winkelkarren in de eerste ‘Smart Store’ van Nederland. De foto is echter niet in een filiaal van de Aldi genomen. Sterker nog, het heeft helemaal niks met de Aldi te maken.

De foto werd in 2021 genomen en is onderdeel van een proefproject van Kroger, een Amerikaanse supermarktketen. De karretjes werden in het filiaal in Cincinnati gebruikt. Een woordvoerder van Aldi Nederland ontkent dat er gebruik wordt gemaakt van slimme winkelkarren: ‘De foto is niet gemaakt in een winkel van Aldi. Aldi heeft geen winkels met die specifieke technologie. In Nederland loopt wel een test met kassaloos winkelen in Utrecht.’

Volgens video’s van petfluencers op Instagram hebben katten liever dat de eigenaar in babytaal tegen ze spreekt. Die stelling is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en blijkt inderdaad waar te zijn. Het onderzoek moet volgens experts wel met een korrel zout genomen worden.

Het Franse onderzoek, dat op 15 oktober 2022 verscheen, bevestigt dat katten sterker reageren op de stem van hun eigenaar en verschil kunnen herkennen in taal die voor de kat bestemd is, en wanneer de eigenaar met iemand anders in gesprek is.

Tiny de Keuster, dierenarts en gedragsspecialist aan Universiteit Gent, zegt dat de studie methodologisch betrouwbaar is, maar er zijn wel een aantal zaken waar ze haar kanttekeningen bij plaatst. De kleine omvang van de steekproef is volgens haar een minpunt, en het zijn enkel katten die bij studenten diergeneeskunde binnenshuis wonen.

Bioloog Els Peeters betwijfelt of katten daadwerkelijk voorkeur hebben aan het ‘babytaaltje’. Het is volgens haar mogelijk dat de kat dit eerder herkent omdat het zo is aangeleerd: ‘We praten inderdaad anders tegen een kat dan tegen een mens. De vraag is: heeft de kat dat ‘liever’, of is ze gewoon zo getraind dat ze weet dat die toon voor haar bedoeld is? Het is niet omdat een kat dat zo geleerd heeft, dat het ook haar voorkeur wegdraagt.’ Ook de Franse onderzoekers schrijven dat ze gewoontevorming niet kunnen uitsluiten als oorzaak.