15-minutenstad moet zorgen voor permanente lockdown

Onwaar

Steeds meer mensen menen dat het World Economic Forum in steden een permanente lockdown wil installeren door het invoeren van het concept 15-minutenstad. Alle stadsinwoners moeten daarbij binnen vijftien minuten lopen of fietsen hun dagelijkse voorzieningen en diensten, zoals supermarkt, dokter, park of school, kunnen bereiken. Onder andere in het Amerikaanse Cleveland en het Engelse Oxford zou dit al realiteit worden. Ook de (experimentele) afsluiting van de Amsterdamse Weesperstraat wordt in dit kader genoemd.

Het concept  ’15 minutenstad’ komt echter niet bij het WEF vandaan, maar van de Frans-Colombiaanse stedenbouwkundige Carlos Moreno. Oxford en Amsterdam werken inderdaad aan nieuwe verkeerscirculatieplannen, maar dat heeft niets met de 15-minutenstad te maken en Cleveland wil het concept invoeren voor inwoners zonder auto (een kwart van de bevolking).

DPA

Portugal meest getroffen door klimaatverandering binnen EU

Onwaar

Zes Portugese jongeren hebben onlangs een rechtszaak aangespannen tegen 32 Europese overheden, waaronder Nederland, omdat die te weinig tegen klimaatverandering zouden doen. Zij baseren zich onder andere op een uitspraak van Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, die in 2019 zou hebben gezegd dat Portugal van alle EU-landen het meest getroffen wordt door klimaatverandering. Deze uitspraak blijkt niet helemaal juist geciteerd.

Je kunt klimaatgevoeligheid onderzoeken door te kijken of een land daadwerkelijk wordt geraakt door bijvoorbeeld hitte, overstromingen of droogte, maar ook in hoeverre een land (financieel) in staat is om zich hieraan aan te passen. Het ICCP erkent dat de Middellandse Zee een hotspot vormt wat betreft droogte en bosbranden, maar Portugal wordt daarbij niet harder getroffen dan bijvoorbeeld Spanje en Griekenland.

Radio1

De Generatie Z is te beschermd opgevoed

Niet te checken

Het aantal aanvragen van de generatie Z, grofweg geboren tussen 1995 en 2012, bij de GGZ is de laatste jaren spectaculair toegenomen. Sociaal psycholoog dr. Jos Ahlers doet hier al jaren onderzoek naar. Hij wijst naar internet, maar vooral naar de rol van de ouders. Dit kan waar zijn, maar het is lastig te bewijzen.

Voor Gen Z-ers zijn de digitale en echte wereld volledig met elkaar versmolten. Ze krijgen continu en van over de hele wereld ongefilterde informatie binnen over onder andere de klimaat-, woon-, stikstof- en asielcrisis. En ze kunnen niet zomaar van sociale media af, want hun sociale leven, entertainment en zelfs school gaan via een app.
Gen Z is opgevoed door curlingouders, die hun kinderen extreem beschermen. Deze leren daardoor niet om te falen en hoe daarmee om te gaan. Als je kind een diagnose heeft, kan je op school in ieder geval uitleggen waarom hij of zij  minder goed meekomt.

Pointer

In 13 jaar VVD kwamen 3 miljoen migranten naar ons land

Waar

Tijdens de Algemene Publieke Beschouwingen beweerde Thierry Baudet, de fractieleider van Forum voor Democratie, dat er in de dertien jaar dat de VVD in de regering zat drie miljoen migranten naar Nederland zijn gekomen. Dat aantal klopt.

Als we kijken naar alle immigranten die hier kwamen om te werken, een studie te volgen, asiel aan te vragen of zich bij hun familie te voegen, komt het totaal inderdaad op bijna drie miljoen. De meeste migranten vertrekken echter ook weer, bijvoorbeeld omdat hun studie is afgerond of hun asielverzoek afgewezen. Van de migranten uit EU- of EFTA-landen was bijna driekwart na tien jaar weer vertrokken en van migranten uit andere landen bijna zestig procent. Ook zijn er Nederlanders die emigreren. Het migratiesaldo kwam daarmee in deze periode op bijna een miljoen mensen.

Nieuwscheckers

Zwarte gymnaste overgeslagen bij medaille-uitreiking?

Niet te checken

Tijdens een Gymstart-evenement in het Dublin in maart 2022, kreeg een rij kinderen medailles uitgereikt, maar het enige zwarte meisje werd overgeslagen. Toen viervoudig olympisch goud winnares Simone Biles deze video postte, ging die viraal. De betreffende functionaris erkende de fout. maar benadrukte dat het per ongeluk gebeurde en dat het meisje alsnog haar medaille kreeg voor zij het veld verliet.

Onafhankelijke mediation door Sports Disputes Solutions leidde afgelopen augustus tot een ‘oplossing waar beide partijen, de ouders en Gymnastics Ireland, zich in konden vinden.” De moeder van het meisje vond echter de schriftelijke verontschuldiging te laat en niet oprecht en wil de zaak voorleggen aan de Gymnastics Ethics Foundation in Zwitserland. Gymnastics Ireland heeft op 25 september jl. op haar website haar excuses aangeboden en ook aangegeven dat er maatregelen worden genomen om dit soort situaties in de toekomst te voorkomen.

The Fact ClubThe Fact Club

Chocolademelk net zo effectief als (duurdere) hersteldrankjes

Waar

Chocolademelk heeft een aantal eigenschappen die het een goede hersteldrank voor na het sporten maken: het is vloeibaar (en wordt dus snel opgenomen) en bevat belangrijke eiwitten, BCAA’s (aminozuren die nodig zijn voor spierherstel) en elektrolyten, zoals natrium en kalium.

In speciale hersteldrankjes of recovery shakes zijn de concentraties veelal hoger, waardoor kleinere volumes volstaan. Mensen die aan (ultra)uithoudingssporten doen, kunnen daarmee sneller herstellen, maar voor mensen die recreatief sporten, is een glas chocolademelk een gelijkwaardig alternatief.
Er is wel een ‘maar’: volle chocolademelk bevat naast suikers, eiwitten en elektrolyten ook de nodige vetten, die niet direct van belang zijn voor het herstel, Drink een sportieve inspanning daarom bij voorkeur magere of halfvolle chocolademelk, dat ook nog eens een bron van calcium en vitaminen is, zoals B12 en D, en véél goedkoper.

Knack

Italië was het eerste Westerse land dat ChatGPT verbood

Waar

De kop van het artikel ‘Italië werd het eerste westerse land dat ChatGPT verbood’ dat dit voorjaar door CNBC.com werd gepubliceerd, blijkt te kloppen. Het artikel van dit nieuwsnetwerk stelt dat de Italiaanse data protection watchdog op 31 maart 2023 ChatGPT-maker OpenAI de opdracht gaf om tijdelijk te stoppen met het verwerken van de gegevens van Italiaanse gebruikers. OpenAI liep het risico op een boete van €20 miljoen, 4% van de jaarlijkse wereldwijde omzet.

ChatGPT is niet in elk land toegankelijk: China, Rusland en Noord-Korea hebben het al verboden. Ook Europese landen zijn bezig met het vinden van manieren om generatieve AI te reguleren of te verbieden. Nadat OpenAI een reeks verbeteringen op privacy-gebied en leeftijdsbeperkingen had doorgevoerd, was ChatGPT overigens binnen een maand weer beschikbaar in Italië.

Eufactcheck

‘Hekken van Orbán’ verminderden de toestroom van vluchtelingen

Waar

Mona Keijzer, nummer twee op de kieslijst van BBB, zei vorige week in Goedemorgen Nederland dat de hekken die Hongarije in 2015 plaatste om de vluchtelingenstroom naar de EU in te dammen voor een eerste kentering in de grote toestroom van vluchtelingen hebben gezorgd.

Hongarije begon met hekken plaatsen op de grens met Servië op het moment dat door de oorlog in Syrië het aantal vluchtelingen dat via de Balkanroute naar de EU kwam enorm toenam. Aansluitend plaatste Macedonië hekken om vluchtelingen die vanaf Turkije de Middellandse Zee overstaken naar Griekenland tegen te houden. Hoewel steeds meer vluchtelingen nu kiezen voor de Italiaanse route, had Mona Keijzer wel gelijk dat de Hongaarse hekken zorgden voor een kentering in de grote toestroom van asielzoekers via de Balkanlanden. Cijfers bevestigen dit.

Nieuwscheckers

747 stoot meer CO2 uit dan productie 20 miljoen liter melk

Onwaar

Een bericht op sociale media meent dat het voltanken van één Boeing 747 evenveel broeikasgassen uitstoot als een boer die 20.000.000 liter melk én 132.000 kg rundvlees produceert. Deze vergelijking klopt om meerdere redenen niet.

Er vliegen bijna geen vliegtuigen van dit type meer. De CO2-equivalente uitstoot van een volledige tank kerosine van de nieuwe Boeing 747-8 is bijvoorbeeld 1.038.268 kg.

Volgens cijfers van de website Our World In Data van de Oxford University stoot één kg rundvlees 99,48 kg CO2-equivalenten uit en melk 3,15 kg. De in de post vermeldde 132.000 kg vlees en 20 miljoen liter melk zouden dan samen ruim 76.000.000 kg CO2-equivalenten uitstoten. Dat is zo’n 75 keer minder dan de nieuwe Boeing.

Fact.Check Vlaanderen

Voedingsmiddelen met het kikkerlogo bevatten mRNA

Onwaar

Op Facebook en Twitter circuleert een bericht dat levensmiddelen, zoals een bepaald type muntthee, messenger-RNA (mRNA) bevatten. De nieuwe mRNA-techniek werd gebruikt bij het maken van de coronavaccins van Pfizer/BioNTech en Moderna, maar nergens is aangetoond dat het in voedingsmiddelen zit.

Waarom een foto van Bill Gates en een kikkerlogo? Het betreffende logo is van de Rainforest Alliance. Het geeft aan dat producten uit het regenwoud, zoals koffie, thee en bananen, zijn geproduceerd met respect voor biodiversiteit, milieubescherming en duurzame arbeidsomstandigheden. Milieu Centraal beoordeelde het eerder als ’topkeurmerk’. De Bill & Melinda Gates Foundation heeft in 2007 een donatie aan de Rainforest Alliance gedaan, maar verder zijn er geen banden tussen de twee organisaties.

DPA